Powieść Brylanty, wpisująca się w nurt żydowskiej literatury społeczno-obyczajowej, przedstawia przełomowy dla Europy okres pierwszej wojny światowej. Na tym tle autorka kreśli rozbudowane portrety poszczególnych postaci oraz osadza je w szerokim społecznym kontekście. Burzliwości opisywanych przez Kreitman czasów towarzyszą dramatyczne zmiany w łonie rodziny żydowskiej. Pisarka żywo i przekonująco przedstawia perypetie wzbogaconych migrantów z polskiego miasteczka, których dzieci, wychowane wedle zachodnioeuropejskich burżuazyjnych wzorców, odcinają się od wartości istotnych dla swych rodziców.
Brylanty to zarówno mikrostudium świata i rodziny w rozpadzie, jak i gorzko-satyryczna przestroga przed kulturowym i religijnym wykorzenieniem prowadzącym do rozchwiania, a nawet całkowitej zguby jednostki.
Tytuł tej powieści doskonale oddaje styl i język autorki. Ester Kreitman była bowiem prawdziwym brylantem literatury, niesłusznie przez lata skazanym na trwanie w drugim szeregu, w cieniu wybitnie utalentowanych braci – Izaaka Baszewisa oraz Izraela Joszuy Singerów.
Powieść, której akcja rozgrywa się w czasie I wojny światowej w środowisku antwerpijskich szlifierzy i handlarzy diamentów, dobitnie pokazuje, że Kreitman była mistrzynią frazy. Potrafiła jak mało kto dobierać słowa, by opisać świat, którego była baczną obserwatorką.
Warto sięgnąć po ten doskonały przekład z jidysz, by poznać i odzyskać Ester siostrę Singerów dla przyszłych pokoleń. To część naszego wspólnego dziedzictwa.
Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej”, a dawniej radiowej „Trójki”, prowadzi Radio Książki, można go również usłyszeć w podcaście „8.10” oraz Radiu Nowy Świat
Wreszcie dostajemy do rąk pierwsze polskie wydanie Briliantn, powieści napisanej w 1944 r. przez Ester Kreitman, urodzoną w Biłgoraju starszą siostrę Izraela Joszuy Singera i noblisty Izaaka Baszewisa Singera. Opowiadając o rodzinie bogatego ortodoksyjnego handlarza diamentów z Antwerpii – mieszczańskim życiu w przeddzień pierwszej wojny światowej, ucieczce do Londynu i próbie powrotu – Kreitman kreśli niezwykły obraz odchodzącego świata, w którym tradycja przenika się z dekadencją. Wprowadza wyraziste bohaterki i bohaterów, opisuje relacje, zwyczaje, procesy. Dając nową, kobiecą perspektywę, uzupełnia o brakujące elementy nasze wyobrażenie o rzeczywistości, która bezpowrotnie zniknęła.
Patrycja Dołowy, pisarka, artystka multimedialna, działaczka społeczna, popularyzatorka nauki i sztuki
AUTOR: Ester Singer Kreitman
TYTUŁ: Brylanty
TYTUŁ ORYGINAŁU: Briliantn
WYDAWNICTWO: Fame Art
WYDANE: 2021
LICZBA STRON: 360
PRZEKŁAD: dr Monika Polit, Zofia Zięba, Jakub Zygmunt
ISBN: 978-83-954096-9-1
OPRAWA: Twarda
