Projekt Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego został zrealizowany dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ramach programu Wspólnie dla dziedzictwa. Zadanie obejmowało szereg aktywności społeczno-kulturalno-historycznych poświęconych żydowskiej historii miasta oraz temu, co po niej zostało. Poprzez przeprowadzenie warsztatów dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych, przygotowanie wideotreści (gotowanie online, filmy poświęcone tradycjom żydowskim, dwa reportaże), oznaczenie granic getta żydowskiego i wydanie książki chcemy przywracać pamięć żydowską Grodziska Mazowieckiego. Wierzymy, że to miasto, z ponad czterystuletnią wspólną historią obu społeczności, ma w sobie wiele historii wartych opowiedzenia i przypomnienia.
Głównym celem projektu jest edukacja i aktywizacja społeczności lokalnej w związku z historycznie istotnymi miejscami, wydarzeniami, postaciami żydowskimi w gminie Grodzisk Mazowiecki oraz w powiecie grodziskim. Chcieliśmy przywrócić pamięć miasta i ludzi z największej mniejszości Grodziska, która stanowiła tak naprawdę większość obywateli gminy. Chcieliśmy edukować społeczeństwo w kategoriach historycznych w ujęciu lokalnym (przybliżać postaci, miejsca i wydarzenia ważne dla kształtowania się obrazu miasta przez wiele lat), kulturowych (nauczanie tradycji, wierzeń, legend) oraz społecznych (zwiększanie empatii w stosunku do mniejszości występujących na danym terytorium na przykładzie lokalnych Żydów z Ziemi Grodziskiej).
Dziś Polskę zamieszkują dziesiątki narodowości. Nauczanie o mniejszościach może wpłynąć na stosunek mieszkańców mniejszych miejscowości do zagranicznych, zamieszkujących dane terytorium obywateli. Chcemy kształtować pamięć historyczną miasta, przywrócić jej blask, nawiązać do architektury, która nadal w mieście się pojawia, ale wcale nie jest wiadomym pochodzenie danych budynków. Pamięć, historia i tradycja to czynniki scalające społeczeństwo w ujęciu narodowym, natomiast istotną rolę w świecie lokalnym, samorządowym i gminnym, a przede wszystkim w społeczeństwie obywatelskim, odgrywa pamięć lokalna, historyczna, którą można określić ukształtowanym lokalnym patriotyzmem. Nakierowanym na sprawy lokalne, miejskie. Proponowane działania w ramach zadania mogą aktywizować społeczeństwo Grodziska Mazowieckiego w kwestiach przestrzeni lokalnej, architektury, tradycji i wiedzy historycznej. Mogą zwiększać wrażliwość na „innych” zamieszkujących nasze terytorium, pomagając im w asymilacji. Celem jest również przywracanie pamięci miasta, wspomnień i zdarzeń tworzących tkankę społeczno-socjologiczną, swoistą odsłonę organicyzmu, miasta jako żywego organizmu ukształtowanego przez losy osób, a także związanych z nimi budowli.
W ramach projektu:
Zorganizowaliśmy warsztaty dla dzieci Dybuk w 3D, spotkanie z Golemem w tle z Miriam Synger, warsztaty dla dzieci Zróbmy sobie menorę, warsztaty dla dorosłych ze śpiewu Nigunów, spotkania autorskie-seminaria z Mikołajem Grynbergiem i Michałem Rzecznikiem, który przygotował dla nas planszę komiksową Edelman w Grodzisku. Oznaczyliśmy również granice getta grodziskiego, a wraz z ekspertkami i ekspertami w dziedzinie historii i architektury rozmawialiśmy o tym, jak pielęgnować historię żydowską naszych miast (panel Przywracanie pamięci miast).
Wydaliśmy również książkę Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego, będącą publikacją poświęconą żydowskim korzeniom Grodziska Mazowieckiego. Treść książki wzbogacono o zdjęcia aktualnych miejsc „pożydowskich” autorstwa Agnieszki Strzemiecznej-Karolak i Magdaleny Kozickiej.
Książka dostępna jest w wersji online w formacie PDF (do pobrania za darmo w naszym sklepie) oraz w wersji fizycznej w wersji zapłać ile chcesz (wysyłamy za darmo / dowolną wpłatę + koszt przesyłki). Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego dostępny jest również na terenie Grodziska Mazowieckiego. Książki znajdziecie w hallu Mediateki i w Bibliotece Publicznej (ul. 3 Maja 57).
Projekt Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego jest współfinansowany ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ramach programu Wspólnie dla Dziedzictwa.
